Hoogsensitiviteit –
Een eerste indruk
Misschien ben je wel hoogsensitief, maar ben je je er helemaal niet van bewust en misschien wil je je er wel helemaal niet mee associeren.
Hoogsensitiviteit wordt vaak geassocieerd met ’te gevoelig zijn’, ’te moeilijk doen’ of ’te emotioneel’. Dit zorgt ervoor dat heel veel mensen zich er niet mee willen associeren. Hoogsensitiviteit wordt vaak gezien als last.
En eerlijk is eerlijk. Het is ook niet altijd makkelijk om sneller overprikkeld te zijn in een drukke wereld en het gevoel te hebben dat je ‘minder aankan’ dan een ander. Dit zorgt ervoor dat veel HSP-ers overprikkeld, oververmoeid en gespannen door het leven gaan. Maar is dan hoogsensitiviteit? Zorgt dit er dan voor dat wij bij voorbaat al niet lekker in ons vel zitten? Het leven niet zo goed aankunnen?
Want niets is minder waar. Er zijn ook heel veel HSP-ers die juist intens genieten van het leven en lekker in hun vel zitten.
Zij hebben zichzelf goed leren kennen en waarderen. Ze weten waar hun grenzen liggen en waar ze blij van worden. Ze kunnen hoogsensitiviteit inzetten als kracht in plaats van last.
Ok, leuk maar hoe zit dat dan nu met hoogsensitiviteit?
Eigenlijk een te groot topic voor één blog. Daarom begin ik met een paar uitgangspunten:
1. Hoogsensitiviteit is een aangeboren eigenschap. Het ontstaat in eerste instantie in het brein en dit is ook in scans aantoonbaar. Deze wat andere werking van het brein zorgt ervoor dat hsp-ers meer prikkels binnenkrijgen en deze diepgaander verwerken. Daardoor kunnen hoogsensitieve mensen vaak goed observeren en voelen ze veel en diepgaand. Het zenuwstelsel is reactiever. Je kunt je misschien voorstellen dat dit kan zorgen voor meer stress, maar ook voor veel meer plezier. Het zorgt voor een intensere beleving.
Dit zorgt er ook voor dat ze het beter doen in een positieve omgeving dan niet HSP-ers, maar slechter in een negatieve omgeving. .
2. Hoogsensitiviteit heeft een evolutionair voordeel.
Hoogsensitiviteit komt voor bij zo’n 15% van de bevolking, maar is ook bij meer dan 100 diersoorten vast gesteld. Mocht er geen voordeel van zijn, dan waren deze hoogsensitieve genen allang uit de pool verdwenen. De opmerkzaamheid en reactiviteit van het zenuwstelsel zorgt ervoor dat hoogsensitieve mensen en dieren sneller iets opmerken (gevaar of voedsel) en doordat ze veel meer opmerken en diepgaander verwerken kunnen er creatieve oplossingen voor problemen gevonden worden.
Hoogsensitiviteit is een diversiteit en net zoals alle andere diversiteit hard nodig in de samenleving.
3. Hoogsensitiviteit is niet altijd herkenhaar.
Niet iedereeen die last heeft van externe prikkels is hoogsensitief en niet alle hoogsensitieve mensen voelen intens en merken dingen op.
Trauma en chronische stress kan bijvoorbeeld voor hooggevoeligheid zorgen, maar bij hoogsensitieve mensen ook dat ze in hun hoofd kruipen, zich afsluiten voor hun gevoel en omgevingsprikkels.
Waar herken je ze dan aan?
Wat hoogsensitieve mensen verbindt zijn verschillende gevoeligheden, zoals Elaine Aron ze omschrijft hebben een sociale gevoeligheid waarmee de betrouwbaarheid van anderen beoordeelt worden;
- omgevingsgevoeligheid waarmee we observeren en gedrag aan kunnen passen in reactie op verandering van de omgeving;
- innovatie en sociaal leren waarbij HSP-er zowel zelf nadenken over een situatie en nieuwe, creatieve oplossingen bedenken, dan wel deze ideeën opmerken bij een aannemen van anderen;
- het tonen van een groot vermogen tot leren (door observeren en opmerken van de wereld) en omdat ze verschillen opmerken in wat optimaal is, kiezen ze het leifst alleen het beste;
- ze reageren soms reactief (wanneer ze snel of sterk opschrikken op geluiden, geuren of andere zaken) of proactief (waarbij ze letten op subtiele tekens en denken ‘dat het wel weer zal gebeuren’);
- ze reageren sterker op zaken rondom hun partners en herkennen hun onderbuikgevoelens, ongeacht of deze altijd de waarheid vertellen. Deze worden wel meegenomen als bron voor hun waarneming en reflectie alvorens te handelen.
En toch zijn ze allemaal anders. Hoogsensitiviteit is immer een stukje van hoe je de wereld ervaart, maar voor de rest bij je gewoon mens met je eigen voorkeuren, smaak, talenten! Er zijn introverte en extraverte HSP-ers, geordende en chaotische HSP-ers. Kortom we zien van HSP enkel het topje van de ijsberg in gedrag en in ‘bewuste kennis over mensen’. Maar onzichtbaar onder water zitten heel wat innerlijke processen, overtuigen, waarden, normale en andere stukjes van de persoonlijkheid. HSP is maar een klein stukje van wie iemand is.
*bewerkt uit: De psychologie van Hoogsensitiviteit – GaveMensen (nu School of play)’